Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Zakład Górniczy Bolesław Chrobry (dawny), Wałbrzych
heck: Idą chłopy na szychtę
Sobięcin
Szyszka: Coś dawno kolegi wika nie było.
Dom Pomocy Społecznej, ul. II Armii, Wałbrzych
rajaser: Widok kilka lat wcześniej
pl. Bohaterów Pracy, Wałbrzych
heck: I zaznaczony dom krzyżykiem,w którym pani Stancikova mieszkała .
Budynek nr 2 (nie istnieje), ul. II Armii, Wałbrzych
bogdanow: Także krótko po wojnie był tu posterunek M.O. na miasto Sobięcin (ówczesny adres: Kamienna 2).
Budynek nr 7, ul. Niepodległości, Wałbrzych
rajaser: Widok poprzedni

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Popski
Popski
Popski
Alistair
Hellrid
sawa
sawa
Hellrid
Zbigniew Waluś
Hellrid
chrzan233
chrzan233
Hellrid
Hellrid
mietok
Iras (Legzol)
Hellrid
Hellrid
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Carl Gotthard i Carl Ferdinand Langhansowie
Autor: U.N.°, Data dodania: 2007-08-10 23:46:22, Aktualizacja: 2007-08-10 23:46:22, Odsłon: 7330

Śląskie ślady znanych architektów


Prawie każdy z nas zna berlińską Bramę Brandenburską, mniej z nas wie, że jej architekt pochodził ze Śląska i był z nim przez całe swe życie związany. Wiele śląskich projektów Carla Gottharda Langhansa zachowało się do dzisiaj, nie wszystkie jednak w pierwotnej formie, niektóre, niestety zniknęły, pozostały tylko ich zdjęcia. Także syn Carla Gottharda, Carl Ferdinand, był znanym i cenionym architektem i pozostawił po sobie okazałą spuściznę. Niestety, dzieła syna w wielu źródłach, także na stronach internetowych, przypisywane są błędnie ojcowi albo na odwrót. Artykuł ten jest próbą pokazania śląskich projektów i miejsc związanych z tymi architektami. Mam nadzieję, że będzie z czasem wspólnymi siłami uzupełniany i korygowany.

CARL GOTTHARD LANGHANS


Zdjęcie nr 1
Zdjęcie nr 2


Urodził się 15.12.1732 r. w Kamiennej Górze, jego ojciec Gottfried Langhans był tam od 1725 r. konrektorem szkoły przy kościele Łaski. Ciekawostką jest, że wg Hinrichsa aktu chrztu Carla Gottharda nie zanotowano w księgach parafialnych kamiennogórskiego kościoła Łaski, a wg Kunickego (autora „Heimatbuch des Kreises Landeshut i. Schl.”), wręcz przeciwnie, chrzest zanotowano w tamtejszych księgach parafialnych pod 17.12.1732 r.
W 1933 r. na budynku obecnej szkoły podstawowej nr 1 w Kamiennej Górze, przedwojennej Oberschule, wcześniej nazywanej Realgymnasium, postawionym w miejscu, w którym stał dom urodzenia Carla Gottharda odsłonięto uroczyście marmurową tablicę informującą o tym wydarzeniu. Ciekawe czy owa tablica się zachowała?
Zdjęcie nr 3

1741 – 1752 r. - Gimnazjum w Świdnicy (Gottfried Langhans był od 1737 do 1759 prorektorem, a od 1759 do 1763 r. rektorem gimnazjum przy Kościele Pokoju)
1752 – 1757 r. - Studium prawa i matematyki na uniwersytecie w Halle. C. G. Langhans nigdy nie studiował architektury, był w tej dziedzinie samoukiem.
1757- 1763 r. - Nauczyciel synów hr. Matuschki we Wrocławiu.

Do 1783 r. C. G. Langhans mieszkał we Wrocławiu przy ul. św. Katarzyny (Katharinenstr., Kattengasse), tam urodził się jego syn, Carl Ferdinand, z małżeństwa z Anną Elisabeth Jäckel.
1783 – 1788 r. przy ul. Wita Stwosza (Albrechtstr. 18) w domu odziedziczonym po teściach naprzeciwko pałacu Hatzfeldów

Od 1788 r. mieszkał w Berlinie, przy Charlottenstr. 48, często wracał do Wrocławia, szczególnie do swojej posiadłości w Dąbiu, gdzie też spędził ostatnie cztery lata życia.
Zmarł 01.10.1808 r. w Grüneiche (obecnie Wrocław-Dąbie) (posiadał tam od 1783 r. dom i wapniarnię, której pozostałością był staw, zwany jeszcze w 1908 r. potocznie „Kalkscheunenloch” – lokalizacja wg dra Kosa najprawdopodobniej na terenie wrocławskiego ogrodu zoologicznego
Oprócz majątku w Dąbiu architekt był właścicielem kamieniołomu w Krapkowicach.
Akt zgonu C. G. Langhansa zanotowano w księgach metrykalnych kościoła św. Bernhardyna – obecnego Muzeum Architektury. Nie udało mi się jednak ustalić czy Langhans został pochowany na tamtejszym przykościelnym cmentarzu.
Zdjęcie nr 4
Zdjęcie nr 5



Śląskie projekty Carla Gottharda Langhansa:
Brzeg - koszary fryderycjańskie (1780) i epitafium generała von Geßlera w kościele św. Mikołaja (1790)
Zdjęcie nr 6

Brzeg Dolny - przebudowa pałacu i parku rodu von Hoym
Dzierżoniów - kościół Maryi Matki Kościoła (dawny ewangelicki) (1795/1798)
Głogów - kościół ewangelicki Łódź Chrystusa (1764)
Jelenia Góra - cukrownia (1787)
Kluczbork - zakład dla ubogich (1777)
Samotwór – willa (pałac) (1776-1781)
Syców - kościół ewangelicki apostołów Jana i Piotra (1785-89)
Wałbrzych – kościół ewangelicki św. Zbawiciela (1785-1788)

Zdjęcie nr 7
Zdjęcie nr 8
Zdjęcie nr 9
Zdjęcie nr 10

Wrocław:
- odbudowa pałacu Hatzfeldów (1766/1774)
- dawna rafineria cukru (1771)
- koszary artylerii (1787)
- brama Fryderyka (1774)
- wartownia na Rynku
- pałac Wallenberg-Pachaly
- epitafium Brechera w kościele św. Elżbiety
- pomnik (grobowiec) generała Friedricha Bogislava von Tauentziena (1791)
- teatr „Kalte Asche“ (1782)
- odbudowa rezydencji kurii na Ostrowie Tumskim (1767)
- Zwinger, siedziba korporacji wrocławskich kupców (1768)

Zdjęcie nr 11
Zdjęcie nr 12
Zdjęcie nr 13
Zdjęcie nr 14

Zagrodno - kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (dawny ewangelicki) (1789)
Żmigród - przebudowa pałacu (1762-65) i oranżeria

Przypisywane w niektórych źródłach C. G. Langhansowi:
Bukowiec – przebudowa pałacu za Redena (1786)
Gaworzyce – mauzoleum Tschammera (1786)
Czerwony Kościół - pałac pałac (1794)
Jedlina Zdrój - zespół pałacowo-przemysłowy (dawna przędzalnia)
Maciejów - pałac (1790)
Wrocław - udział w ukończeniu kościoła Opatrzności Bożej (dawna Hofkirche)

Projekty poza Śląskiem:
Berlin – przebudowa opery (1787), wieża Marienkirche (1787), most Fryderyka (Friedrichsbrücke) (1787), Kolonady przy Mohrenstr. (1789), Brama Brandenburska (1789), szkoła weterynaryjna (1790), teatr (1800)
Charlottenburg (ob. Berlin) – Belvedere, teatr przypałacowy
Gorzów Wielkopolski - Zakład dla ubogich (1799 – 1802) LINK
Pawłowice (Wielkopolska) – pałac
Poczdam – prace przy Marmorpalais (1789)
Rawicz - kościół p. w. Św. Andrzeja Boboli, dawny ewangelicki
Rheinsberg – prace w pałacu

Zdjęcie nr 15
Zdjęcie nr 16
Zdjęcie nr 17
Zdjęcie nr 18



CARL FERDINAND LANGHANS

(ur. 14.01.1782 r. we Wrocławiu, zm. 22.11.1869 r. w Berlinie)
Zdjęcie nr 19


Śląskie projekty Carla Ferdinanda Langhansa:
Wrocław
- Opera Dolnośląska (1839-41)
- willa Heyna (Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej) (1815
- Budynek loży Fryderyk Pod Złotym Berłem (tego obiektu nie udało mi się zidentyfikować)
- Philippische Weinhandlung1800
- kościół Opieki św. Józefa - d. Elftausend-Jungfrauenkirche (1821-23)
- Stara Giełda
- Synagoga „Pod Białym Bocianem“ Synagoga „Pod Białym Bocianem“ (1826-29)
- kaplica Matki Bożej na Wzgórzu Osobowice (1822-24)
- kamienica Fellera
- postument pomnika Blüchera
- pałac Langhansów, pałac Tschirschky-Renàrd, później Instytut Wschodnioeuropejski (1819)
Legnica - Teatr im. Heleny Modrzejewskiej (1839)
Oleśnica Mała – mauzoleum w parku przypałacowym (1825)

Zdjęcie nr 20
Zdjęcie nr 21
Zdjęcie nr 22
Zdjęcie nr 23



Źródła:
Walther Th. Hinrichs, „Carl Gotthard Langhans – Ein schlesischer Baumeister 1733-1808“, wyd. Heitz & Mündel, 1909 r.
www.preussen-chronik.de/_/person_jsp/key=person_carl_langhans.html
http://de.wikipedia.org/wiki/Carl_Gotthard_Langhans
Gerhard Scheuermann, „Das Breslau-Lexikon“, Laumann-Verlag, Dülmen
Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo Dolnośląskie
Schlesische Lebensbilder. Zweiter Band – Schlesier des 18. u. 19. Jahrhunderts. Verlag Wilh. Gottl. Korn, Breslau 1926
Schlesier des 15. bis 20. Jahrhunderts / Im Auftrag der Historischen Kommission für Schlesien hrsg. von Helmut Neubach, Ludwig Petry. Würzburg : Holzner. - 1968.


opracowanie: Ropucha

zdjęcia: www.wroclaw.dolny.slask.pl





/ / / / 4a /
/ / / /
Kanonier.DSW | 2007-08-13 11:44:16
Gratuluję -świetny i jak zwykle ciekawie opracowany artykuł !
pietrzepawle | 2007-08-13 13:47:48
Jeżeli chodzi o Philippische Weinhandlung to jest to winiarnia Philippich przy Wita Stwosza nr 16 (11-14) .
jacekq | 2007-08-13 18:22:27
Zmieniłem nieco tytuł, by był bardziej jasny.
JTJT | 2007-08-14 08:25:10
Dodalem link do tej winiarni
TadPiotr | 2007-08-14 14:22:32
Ropuszko, wspaniałe! Co prawda zastanawiam się, jak dodać taki kościół w Kątach, którego nominalnie Langhans nie projektował, ale na tyle zmienił projekt, że to jego?? Czy jak zrobię listę dzieł mego ulubionego Alexisa Langera, zrobisz też taki artykuł? No i jeszcze z ważniejszych zostaje Schinkel, Poelzig, no i Berg, a także Saebisch...
U.N. | 2007-08-14 20:53:18
Langhans zmieniał projekty swych podwładnych, oni zmieniali albo powiedzmy lepiej, adaptowali, jego projekty (np. Niederäcker wieżę w Dzierżoniowe), sporo jest też budynków przypominających projekty Langhansa, nie będących jego dziełem, np. porównaj z Uderzające podobieństwo, co najmniej na pierwszy rzut oka. Zabieraj się do robienia listy projektów Langera - sporządzenie listy to ponad 50% pracy przy tego rodzaju artykule, chyba że w sieci albo w literaturze już jest gotowa ;-)
TadPiotr | 2007-08-14 21:12:10
Naśladownictwo stylu wybitnego artysty rzecz normalna. Iluż Cezannów i Rodinów można pooglądać... Lista z najważniejszymi dziełami Langera jest tu: A w książce p. Kos są wszystkie. Tylko muszę się zabrać...
U.N. | 2007-08-14 22:23:59
To zabieraj się :-) Na wikipedii nie widzę Nowej Rudy.
U.N. | 2007-08-14 20:33:23
Dziękuję Wam za pomoc i identyfikację obiektu.