MENU
 Zobacz to zdjęcie w artykule (1) 
Fragment mapy Wałbrzycha z 1863 roku z wykadrowanym poglądem na staw Härtelteich na potoku Härtelei. Na początku XX wieku dolina potoku stała się jednym z ulubionych miejsc spacerowych Wałbrzyszan na wzgórze Laxenberg (na jego wypłaszczeniu wybudowano w 1936-1938 r. Mauzoleum). Z drogi tej zwanej Härtelgräben fotografowano namiętnie położone na wzniesieniu Śródmieście z kościołami obydwu wyznań i ciasną zabudową kamienic.

Dodał: moose° - Data: 2007-07-31 18:31:41 - Odsłon: 3096
Rok 1863


HÄRTELGRABEN-nazwa Härtelgraben odnosiła się do małego potoku, który miał swoje źródło w okolicy pierwszego Niedźwiadka (Butterberge, Dittersbach) a następnie niedaleko obecnej ul. Adama Mickiewicza, w pobliżu Placu Tuwima wpływał do stawu, tzw. "Härtelteich". Dolinę pomiędzy wzgórzami, którymi przepływał potok nazywano Härtelei. Nazwa potoku pochodzi od znajdującego się w jego pobliżu zabudowań majątku Härtelgut. W piśmie wałbrzyskiego Magistratu z dn. 23 sierpnia 1862 r. a skierowanego przeciwko księciu von Pleß wskazywano, że na planie pochodzącym z 1736 r. miejsce na którym znajduje się majątek oznaczone było jako "Harte". Stąd też wywodzono nazwę Härtelgraben.
HÄRTELTEICH - utworzony najprawdopodobniej w sztuczny sposób staw, położony w naturalnej dolinie potoku "Härtelgraben" niedaleko początku ob. ul. Poleskiej (w pobliżu Placu Tuwima). Powstanie jego związane było zapewne ze znajdującym się w pobliżu majątkiem "Härtelgut", który wykorzystywał gospodarczo wodę sztucznie utworzonego stawu. Nazwa majątku była najprawdopodobniej źródłem nazwy samego stawu.
Na pochodzącym z ok. 1810-1836 r. sztychu (wykonanego przez F. A. Tittela z Kowar, żyjącego w latach 1775-1836, wg rysunku T. Vogta) ze zbiorów wałbrzyskiego Muzeum, przedstawiającego okolice "Härtelei" i w perspektywie centrum ówczesnego Wałbrzycha widać po prawej stronie, a pierwszym planie staw i obsadzoną niewysokimi drzewami (krzewami) groblę, a poniżej niego łąkę (Härtelwiese). Wg niektórych badaczy nie była to łąka a drugi staw, lecz jest to twierdzenie raczej nieprawdziwe. W końcowych latach XIX w. staw zasypano w celu zyskania miejsca dla ogrodnictwa (Härtelgärtnerei), które w tym miejscu przetrwało do 1935 r. Do 1945 r. na miejscu ogrodnictwa były tzw. Städtische Schulgarten. Od strony Góry Owczej początek grobli wyznaczał potężny dąb, (sprawdzić czy się zachował do dnia dzisiejszego).
W "Aus vergangenen Tagen Waldenburgs und seiner Umgebung" von. Kult.-Ing. Berger aus Breslau można wyczytać, że staw ten cieszył się wielkim powodzeniem wśród wałbrzyszan, zwłaszcza wśród młodzieży. Latem jako miejsce kąpieli pływania na prowizorycznych tratwach a zimą po zamarznięciu jako lodowisko. Okolica stawu obfitowała w różnorodną roślinność i zwierzęta. (Dołączyć opis jak wygląda obecnie, w jesieni po opadnięciu liści).

  • /foto/169/169641m.jpg
    1810 - 1836
  • /foto/8609/8609823m.jpg
    1840
  • /foto/8402/8402198m.jpg
    1890 - 1899
  • /foto/346/346650m.jpg
    1900 - 1920
  • /foto/5898/5898355m.jpg
    1910
  • /foto/213/213275m.jpg
    1913 - 1919
  • /foto/222/222168m.jpg
    1920 - 1927
  • /foto/205/205812m.jpg
    1925 - 1930
  • /foto/8506/8506596m.jpg
    1926
  • /foto/4914/4914582m.jpg
    1929
  • /foto/10774/10774849m.jpg
    1930 - 1937
  • /foto/6102/6102550m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/3947/3947851m.jpg
    1931
  • /foto/169/169648m.jpg
    2006
  • /foto/4985/4985105m.jpg
    2014
  • /foto/4985/4985116m.jpg
    2014
  • /foto/5032/5032157m.jpg
    2014
  • /foto/5032/5032168m.jpg
    2014
  • /foto/9339/9339636m.jpg
    2021
  • /foto/9339/9339639m.jpg
    2021
  • /foto/9339/9339650m.jpg
    2021

Zbiory prywatne - moose

Poprzednie: Rzeźba Kwietne Baby Strona Główna Następne: I Liceum Ogólnokształcące im. I. Paderewskiego